شايد بارها شنيده باشيد كه فلان روغن موتور را در 5000كيلومتر ويا 10000 كيلومتر بايد تعويض كرد.ملاك اين زمان كاركرد چيست؟وبه چه دليل اين زمان براي روغنهاي مختلف متفاوت است .اين مطلب ضمن كسب اطلاعات لازم در خصوص موارد تاثير گذار در تعويض روغن، زماني كه روغن موتور دستگاه بايد تعويض شود مشخص مي گردد.
چرا روغن موتور بايد تعويض گردد
روغن از زمان شروع كار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي و اب و سوخت خام قرار دارد.لدا روغن پايه ان شروع به الوده شدن و از دست دادن كيفيت خود مي نمائيد.و از طرفي مواد افزودني ان نيز رفته رفته مصرف مي شوند.مثلا مواد افزودني پاك كننده ظرفيت معيني براي جذب و معلق نگه داشتن ذرات دارد.جالب است بدانيد به ازاي مصرف يك ليتر بنرين ;يك ليتر اب توليد مي شود كه مقداري از ان به صورت بخار از اگزوز خارج مي شودو مقداري از ان نيز به روغن اضافه مي شود.
كاهش مصرف سوخت با تعويض بموقع روغن
كارشناسان فني خودرو بر اين باورند كه اگر از موتور در برابر دما و فشار بالايي كه در زمان احتراق حاصل ميشود محافظت نكنيد، قطعات فلزي بسياري كه با هم تماس دارند، ساييده ميشوند و خيلي زود از كار ميافتند.
زماني كه موتور خودرو روشن است، دما در محفظه احتراق به حدود 2500 درجه سانتيگراد ميرسد، فشار بالا و ضربه حاصل از احتراق را هم اگر به آن اضافه كنيد، خواهيد ديد كه بيشك موتور خودرو نيازمند حفاظت در برابر اين گرما و اصطكاك است.
تعويض روغن، بهترين راه براي كاركرد مناسب موتور خودرو با بازده بالاست كه خوشبختانه اين نوع محافظت، كمهزينه و آسان است. بسادگي ميتوان با تعويض روغن در زمان مناسب امكان روان كار كردن قطعات را فراهم كرد.تعويض روغن، ضروريترين كاري است كه ميتوانيد براي ادامه كار موفقيتآميز موتور خودرو انجام دهيد.
البته بايد توجه كرد كه هر نوع موتوري بسته به نوع سوخت و سال ساخت، به روغن موتور معيني نياز دارد.به گفته كارشناسان نبايد فراموش كرد كه روغن، موتور را خنك ميكند چون كارتر زير موتور قرار گرفته است. هوايي كه هنگام حركت خودرو از زير آن عبور ميكند، كارتر را خنك ميكند و روغني كه هنگام عبور از نقاط مختلف موتور، بخشي از گرماي آن را جذب كرده است در كارتر گرماي خود را به هوا ميدهد و خنك ميشود. البته اين ميزان خنككنندگي براي خنك كردن موتور خودرو بدون استفاده از سيستم خنك كن آبي كافي نيست، اما در خنك شدن موتور تاثير بسزايي دارد.
همچنين بررسيها نشان داده كه روغن، خوردگي را كاهش ميدهد. روغن با پوشش دادن ذرات آب و اسيد موجود در موتور، خوردگي را نيز كاهش ميدهد. اين ذرات بعلاوه ذرات جامدي كه در روغن معلقند، روغن را سياه و آن را رقيق ميكنند. روغن موتور را بايد به صورت منظم عوض كنيد تا پيش از خراب شدن كامل آن بتوانيد از شر اين مواد زيانآور خلاص شويد.بنابراين اگر روغن موتور را بموقع و بر اساس برنامهاي منظم عوض كنيد، ميتوانيد مصرف بنزين را كاهش دهيد كه نتيجه آن علاوه بر كاهش مصرف انرژي، حافظ محيطزيست و كاهش آلودگي هوا نيز خواهد بود.
روغن از زمان شروع كار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي و اب و سوخت خام قرار دارد.لدا روغن پايه ان شروع به الوده شدن و از دست دادن كيفيت خود مي نمائيد.و از طرفي مواد افزودني ان نيز رفته رفته مصرف مي شوند
ايا سياه شدن روغن نشاندهنده رمان مناسب براي تعويض روغن است؟
بسياري تصور ميكنند كه سياه شدن روغن دليل خراب شدن ان است.در صورتيكه عكس ان صادق است.يعني اگر در يك دستگاه سالم روغن پس از مدتي استفاده سياه نشدمي بايد ان را تعويض نمود. در يك موتور سالم زود سياه شدن روغن بعلت خاصيت پاكنندگي روغن موتور است;يعني ماده افزودني پاك كننده در روغن موتور ;دوده حاصل از احتراق را در خود بصورت معلق نگه مي دارد و طبعا سياه مي شود.اگر روغن موتور شما دير سياه شده بايد نگران شد.بدين معني كه روغن قدرت جدب و معلق نگه داشتن دوده ها و مواد زائد را ندارد. واين دوده ها و الودگي ها روي قطعات موتور و لابلاي انها ته نشين شده و باعث عدم انتقال حرارت –سائيدگي –رينگ چسباندن و روغن سوزي بيش از اندازه و كاهش تراكم گاز و كشش موتور خواهد شد.
چند نكته در مورد روغن موتور
1- روغنهاي موتور با سطح كارآيي پايينتر به هيچ وجه نبايد براي موتورهاي با تكنولوژي بالاتر استفاده گردد.
2 - در مورد استفاده از روغنهاي با سطح كيفي بالاتر براي موتورهاي قديميتر نيز بايستي جانب احتياط را نگهداشت و در صورت لزوم تفاوت سطوح از يك درجه بيشتر نباشد.
3 - اختلاط دو نوع روغن موتور غيرهمنام و يا با دو سطح كيفي متفاوت داراي اثرات نامشخصي بوده و به هيچ وجه توصيه نميگردد. دليل اين موضوع تاثير متقابل مواد افزودني بعضا متفاوت موجود در روغنها بر روي يكديگر و ايراد صدمات شديد به موتور ميباشد.
4 - با توجه به عوامل گوناگون از قبيل كيفيت سوخت، شرايط آب و هوايي، ترافيك، نوع رانندگي و بسياري موارد ديگر كيلومتر كاركرد ذكر شده براي روغن موتور عموما قابل حصول نبوده و تعويض روغن قبل از رسيدن به حداكثر زمان كاركرد، توصيه ميگردد.
5 - هنگام تعويض روغن، بهتر است فيلتر روغن نير عوض شود.
6 - تعويض روغن با استفاده از دستگاههاي مكش كه از بالاي موتور، روغن را تخليه مينمايند چندان مفيد نمي باشد. به دليل تجمع رسوبات و آلودگيها در كف كارتر روغن،تخليه از انتهاي كارتر موجب خروج بيشتر لجن و ساير آلايندهها خواهد شد.
7 - متوسط زمان تعويض روغن در كشورهاي پيشرفته صنعتي 13000كيلومتر و براي كشور ما، ايران اين رقم حدود 3000كيلومتر ميباشد.
8 - استفاده از ظروف پلاستيكي نسبت به فلزي، مقرون به صرفهتر بوده و آلودگي كمتري داشته و ميزان هدر رفتن روغن پايينتر خواهد بود.
9 - روغن موتور در هر صورت موجب آسيب به پوست گرديده و از تماس طولاني مدت با آن بايستي جدا اجتناب گردد.
10 - در انتخاب روغن موتور، همواره بايد به خاطر داشت كه: «مناسبترين، نه الزاما گرانترين».با پيشرفت خدمات آنلاين،تعويض روغن در محل نيز امكانپذير شده است كه كار تعويض روغن را براي شهروندان ساده كرده است.
عوامل موثر در مدت كاركرد تعويض روغن موتور :
1.شرايط كار دستگاه و موتور ان
2.كيفيت مكانيكي موتور به ويژه سيستم سوخت رساني و انژكتورها و نيز وضيعت برق ان
3.كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
4.كيفيت فيلترهاي هوا و روغن
5.نوع و مدل و سال ساخت موتور و خودرو
6.مدت زماني كه روغن در كارتر مي ماند
منظور از شرايط كار موتور و خودرو چيست؟
1.سرعت خيلي زيادخودرو(تخته گاز رانندگي كردن)
2.رانندگي با بارزياد ودر سر بالائيها و يدك كشيدن ها
3.زياد در جا كاركردن موتور (مثل ترافيك سنگين)
4.رانندگي در سرما ;قبل از اينكه موتور كمي گرم شده باشد
5.به طور مستمر مسافتهاي كوتاه را طي كردنوخودرو را خاموش و روشن كردن به ويژ در سرما
6.رانندگي در هوائي كه خيلي مرطوب و يا خيلي گرد وغبار داشته باشد
لذا در اين شرايط توصيه مي گردد كه روغن موتور زودتر تعويض گردد . با توجه به تجربيات موجود رعايت اين نكته براي طول عمر موتور توصيه مي گردد.