موتورهاي درون سوز يا احتراق داخلي براي انجام واكنش و احتراق به مخلوط سوخت و اكسيد كننده يعني هوا و اكسيژن نياز دارند زيرا بدون مواد اكسيدكننده، سوخت هايي مانند بنزين و ديزل نميتوانند بسوزند و به نيروي خيلي زيادي احتياج دارند تا موتور را به راه بيندازند. در خودروهاي مدرن، هوا بايد قبل از اين كه وارد محفظه اتاق احتراق شود، تميز باشد، زيرا در غيراين صورت و با وجود ذرات ريز داخل آن، موتور داراي نقص فني شده و عملكرد ضعيف خودرو را به دنبال دارد و به سبب آن عمر خودرو كوتاه خواهد شد. به همين سبب، صافي ها يا فيلترهاي مختلفي در خودرو به كار ميرود. در اين مطلب به زمان مناسب تعويض روغن و فيلتر به استثناي روغن و فيلتر موتور پرداخته ميشود.

فيلتر هوا

بسته به اين كه چند وقت به چند وقت فيلتر هوا را عوض مي‌كنيد، برنامه هاي نگهداري خودرو متفاوت است. براي نمونه، در بيشتر موتورهاي شورولت، مدت زماني كه توصيه ميشود هر 72 هزار كيلومتر است اما به گفته فورد در بسياري از موتورها بايد اين تعويض در هر 48 هزار كيلومتر صورت گيرد. به عقيده هيونداي، هر 48 هزار كيلومتر بايد اين فيلتر عوض شود، اما ميتوان آن را در شرايط »سخت« رانندگي ازجمله ترافيك سنگين در آب و هواي داغ و رانندگي مداوم در جاده هاي غيرآسفالت شده يا شرايط خاك‌آلود به 24 هزار كيلومتر رساند. عده اي بر اين باورند كه فيلتر هوا بايد هر پنج هزار كيلومتر عوض شود، اما در هر صورت بهترين راه براي تشخيص زمان مناسب تعويض فيلتر، در نظر گرفتن شرايط رانندگي و آب و هوايي منطقه اي است كه در آن زندگي ميكنيد و نيز توصيه اي كه شركت سازنده خودروتان در نظر گرفته است. يك راه ديگر نيز كه عملياتي تر است، باز كردن جعبه فيلتر و بررسي آن از نزديك است.

با نگاه‌كردن ميتوان دريافت كه چه موقع فيلتر به تعويض نياز دارد مثال نقاطي را بررسي كنيد كه هوا از بيرون وارد ميشود. فيلترهاي هوا در بيشتر موتورها براي دسترسي نسبتا آسان هستند و هر موقع كه به كمك نياز داشتيد، ميتوانيد مكان آن را در دفترچه راهنماي خودرو پيدا كنيد. طبق مطالعه سازمان انرژي كه در سال 2009 انجام شده، فيلتر هواي كثيف به طور مشخص مصرف بهينه سوخت را تحت تاثير قرار مي دهد و همچنين ميتواند كارايي خودرو را بين شش تا 11 درصد كاهش دهد. به همين دليل، پيشنهاد ميشود تا به صورت دورهاي و چشمي، فيلتر هواي موتور را بررسي كنيد.

روغن ترمز

سيستم ترمز خودرو يكي از چند سيستم هيدروليك خودرو است. هنگامي كه به پدال ترمز فشار وارد مي آوريد، ترمز از طريق لوله هاي ترمز از سرسيلندر به ترمز كاسه اي يا ديسكي تحويل داده ميشود و سرعت خودرو از طريق اصطكاككاهش مي‌يابد. براي اين كه سيستم كار كند، بايد روغن ترمز به مقدار كافي در سيستم وجود داشته باشد تا بتواند در شرايط مناسب اين كار را انجام دهد.تعويض روغن ترمز كار ثابتي نيست. بعضي از خودروسازان آن را در برنامه منظم تعمير و نگهداري خود مي آورند و بعضي ديگر نمي آورند.

براي نمونه، دارنده يك خودروي مرسدس بنز بايد هر دو سال يا 32 هزار كيلومتر، روغن ترمز را به طور كامل عوض كند و فولكس واگن در تمامي مدل هايش هر دوسال يك‌بار بدون توجه به مسافتي كه طي شده، تعويض آن را توصيه مي‌كند. سوبارو نيز پيشنهاد مي‌كند كه روغن ترمز هر 48هزار كيلومتر عوض شود. تعويض روغن ترمز در بيشتر خودروهاي شورولت هر 240هزار كيلومتر يا 10سال يك بار اتفاق ميافتد.اگر روغن ترمز عوض نشود ممكن است رطوبت را طي گذر زمان جذب كند كه همين امر احتمالا منجر به خوردگي در سيستم ترمز ميشود. به علاوه رطوبت سبب ميشود تا دماي جوش روغن ترمز كاهش يابد و كيفيت ترمزگيري را در توقف هاي سخت و مكرر كاهش ميدهد. تعويض روغن ترمز ارزانتر از تعويض خطوط ترمز يا مخزني است كه دچار خوردگي و فرسايش شده است.با پيشرفت كسب و كار اينترني امروزه تعويض روغن در محل نيز انجام مي شود كه كار را براي شهروندان ساده كرده است.

روغن جعبه دنده (گيربكس)

براي بررسي روغن جعبه دنده اقدامات زير را انجام دهيد:

بسياري از تعميركاران عقيده دارند كه حداقل هر 80 هزار كيلومتر يك بار بايد روغن جعبه دنده را عوض كرد. جعبه دنده هاي دستي برنامه هاي متفاوتي دارند بنابراين بهتراست براي برنامه ريزي بهتر به دفترچه راهنما مراجعه كنيد.مانند بقيه روغن هاي حياتي ديگر، مايع جعبه دنده طي گذر زمان خراب ميشود. استفاده سخت مانند رانندگي شهري، رفت و آمدهاي مكرر، بارهاي سنگين و بكسل كردن خرابي را تشديد مي‌كند. نوع رانندگي سبب افزايش دماي كاركرد جعبه دنده ميشود و گرما لكه بيشتري بر روي جعبه دنده و روغن ميگذارد، بنابراين تعويض روغن، جعبه دنده را خنك كرده و قسمتهاي متحرك را نرم و روان مي‌كند.

اگر رانندگي با استرس و فشار بالا انجام ميدهيد، سطح جعبه دنده را چندين بار بررسي كرده و بگذاريد كه تعميركار شرايط روغن را بررسي كند. روغن جعبه دنده اغلب قرمز است و به بقيه رنگها نيز ظاهر ميشود و هر چقدر كدرتر باشد، خرابتر است. همچنين بوي سوختگي از آن به مشام ميرسد كه نشان دهنده مشكلات فني است كه در اين حالت بايد روغن را عوض كرد. نشانه ديگر، كثيفي يا وجود آشغالدر روغن است. بسياري از تعميرگاه ها از سيستم هاي فلاش استفاده مي‌كنند به اين صورت كه روغن قديمي را به بيرون هدايت كرده و روغن جديد را پمپ مي‌كنند. در بعضي از جعبه دنده هاي اتوماتيك، زماني كه روغن تعويض مي شود، فيلترهايي هم وجود دارند كه بايد تميز شده يا جايگزين شوند. مطمئن شويد كه تعميركار از روغن مناسب براي گيربكس خودروي شما استفاده مي‌كند.

روغن فرمان هيدروليك

به طور كلي، تعويض روغن هيدروليك فرمان در ميان آيتم هاي تعمير منظم فهرست نشده و لزومي ندارد كه حتما آن را عوض كنيد، بنابراين در بيشتر خودروها با توصيه خودروساز، آن را عوض كنيد.اگر روغنهيدروليك كدر شده باشد، زمان تعويض آن فرا رسيده است. در نظرداشته باشيد كه روغن موتور و جعبه دنده نيز بعد از مدتي كدرتر مي شوند. بنابراين اگر سايه تيره تري از رنگ قرمز را مشاهده كرديد، به اين معني است كه روغن فرمان مناسب نيست. قبل از اين كه بابت اين كار پولي بپردازيد، ببينيد كه در دفترچه راهنماي نگهداري خودروتان چه چيزي قيد شده است.

فيلتر بنزين

زماني كه فيلتر سوخت كثيف ميشود، پمپ سوخت سخت تر كار كرده و سريعتر هم مي سوزد. همچنين، بيشتر سيستم هاي سوخت انواع »بازگشت« دارند: سوخت بيش از حد از باك به سمت رگلاتور فشار پمپ مي شود و دوباره به سمت باك بنزين حركت مي‌كند. هر دو سال يك‌بار يا هر 48 هزار كيلومتر زمان مناسبي براي تعويض فيلتر سوخت است. هر گونه آشغالي مي تواند پمپ سوخت را مستهلك و انژكتورها را مسدود كند. البته در خودروهاي جديد مانند تويوتا چيزي به نام فيلتر سوخت وجود ندارد، بيشتر شبيه به يك رگلاتور دريچه اي است و مي توان آن را هر 280 هزار كيلومتر به بالا عوض كرد.با پيشرفت كسب و كار اينترني امروزه تعويض روغن در محل نيز انجام مي شود كه كار را براي شهروندان ساده كرده است.

فيلتر اتاق

صافي هواي داخل اتاق با هدف تصفيه هواي ورودي به سيستم تهويه از گرد و غبار و تا حدودي بوهاي نامطبوع طراحي شده است. بسياري از خودروهاي امروزي داراي فيلتر كابين هستند كه بسته به شرايط رانندگي و وضعيت آب و هوايي كه خودرو در آن كار ميكند، بايد به صورت منظم عوض شود. تعويض اين فيلتر در آب و هواي گرم و مرطوب كه شرايط براي رشد باكتري ها مساعدتر است اهميت بيشتري دارد، چرا كه تجمع انواع ميكروارگانيسم ها در اين بخش از سيستم تهويه، باعث ورود آنها به اتاق و ايجاد حساسيت ها و بيماري هاي ريوي خواهد شد. چنانچه بوي نامطبوعي از سيستم تهويه به مشام ميرسد، وقت تعويض فيلتر اتاق فرا رسيده است.در برخي از خودروهاي گران قيمت، از فيلتر زغالي براي تصفيه هواي داخل خودرو استفاده ميشود كه به دليل توانايي بسيار بالا در جلوگيري از ورود انواع گازها و بوهاي نامطبوع، گرانتر است و عمر مفيد مشخصي نيز دارد.